Món Ăn Tân Cương: Khám Phá Hương Vị Đặc Sắc Vùng Đất Phía Tây Trung Quốc

1. Thịt cừu xiên nướng (Yangrou Chuan)

Không chỉ là món ăn phổ biến nhất Tân Cương, Yangrou Chuan còn là biểu tượng gắn liền với lối sống du mục. Mỗi xiên thịt là một tác phẩm nghệ thuật của sự kết hợp giữa thịt cừu tươi được ướp kỹ, nướng trên than hồng trong 7–10 phút.

Gia vị không cầu kỳ, chỉ gồm thì là, muối, tiêu đen, ớt bột nhưng nhờ độ tươi của thịt và cách nướng đúng độ, thịt cháy cạnh vừa phải, bên trong ngọt mềm, không hôi. Người Tân Cương thường ăn thịt xiên với bánh mì Naan, chấm sốt tỏi, hoặc đơn giản là thêm chút tương ớt cay nồng.

Bạn sẽ thấy người bán thịt nướng ở mọi góc phố, từ chợ đêm Erdaoqiao (Urumqi), Kashgar cổ đến Turpan nắng gió.

2. Lagman – Mì kéo tay truyền thống

Lagman không chỉ là món mì – mà là một biểu tượng của tinh thần thủ công. Sợi mì được kéo hoàn toàn bằng tay, càng kéo càng dài và dẻo, sau đó luộc chín rồi trụng qua nước lạnh để giữ độ đàn hồi.

Nước sốt Lagman thường là xốt cà chua nấu với thịt cừu hoặc bò, thêm cà rốt, đậu, hành tây và ớt chuông. Món này có hai dạng: mì nước và mì xào khô. Hương vị chua nhẹ, ngọt dịu, hơi cay, thơm mùi thì là và dầu cừu béo.

Ở Kashgar, bạn có thể thấy người kéo mì ngay trước cửa hàng, thể hiện niềm tự hào của người Duy Ngô Nhĩ với nghề thủ công truyền thống.

3. Naan – Linh hồn của bữa ăn Tân Cương

Ở Tân Cương, bữa ăn sẽ không trọn vẹn nếu thiếu bánh mì Naan. Người Duy Ngô Nhĩ gọi bánh này là “nan”, một loại bánh mì dẹt tròn, có đường kính 20–30cm, nướng trong lò đất gọi là “tandoor”.

Bánh được làm từ bột mì, nước, muối, đôi khi thêm trứng, mè, hành, sữa chua. Khi nướng, bánh được dán vào thành lò nóng đỏ. Mặt ngoài giòn tan, bên trong mềm dai, mùi thơm thoảng bơ và men.

Mỗi vùng có biến thể riêng: Naan phô mai ở Hotan, naan thịt ở Ili, hoặc naan trứng ngọt ở Turpan.

Naan thường ăn kèm trà bơ, súp cừu hoặc salad, hoặc chỉ đơn giản là bẻ nhỏ và chấm thịt hầm.

4. Polo – Cơm tay cầm lễ hội

Không giống cơm chiên Trung Hoa truyền thống, Polo (còn gọi là Pilaf) của Tân Cương là món ăn nấu bằng nước hầm thịt cừu, có mùi thơm đặc trưng của bơ cừu, cà rốt thái sợi, hành tím và các loại đậu.

Điểm đặc biệt là mỗi hạt cơm đều tơi, bóng và thấm vị, không bị dính nhão. Món này thường được bốc ăn bằng tay (khi dùng trong các dịp lễ), và được người Duy Ngô Nhĩ xem là món ăn đãi khách.

Tại các lễ cưới ở Tân Cương, bạn sẽ thấy cả mâm cơm Polo khổng lồ, dùng để phục vụ hàng trăm người cùng lúc.

5. Dapanji – Đĩa gà lớn cay nồng

Dapanji có nguồn gốc từ vùng Korla, nay đã trở thành đặc sản khắp Tân Cương. Món gồm gà ta chặt miếng to, hầm với khoai tây, ớt chuông, tiêu Tứ Xuyên, hành, tỏi trong nồi gang sâu lòng.

Thời gian nấu kéo dài 40–50 phút giúp thịt gà thấm vị, khoai mềm rục, nước sốt sánh mượt. Món này thường ăn kèm mì sợi to bản (wide noodles) – bạn sẽ thấy người phục vụ mang ra bát mì lớn, rưới nước gà lên và trộn đều.

Dapanji cay nhẹ nhưng đủ nồng để khiến mùa đông Tân Cương trở nên ấm áp hơn.

>>>> Tour Tân Cương giá tốt

Những món đặc sản khác mà bạn nên thử khi đến Tân Cương

Shorpa – Súp xương cừu truyền thống

Shorpa là món súp ninh từ xương cừu, cà rốt, khoai tây, cà chua và hành. Thường được ăn sáng hoặc khai vị, súp có vị ngọt tự nhiên từ xương, mùi thơm của thì là và ớt đen.

Kawap – Cừu nguyên con quay

Món Kawap là phiên bản đặc biệt của xiên nướng: cừu nguyên con được quay trên trục xoay, tẩm ướp trước đó 1 đêm bằng muối, hành, bột ngũ vị.

Thường được dùng trong lễ hội mùa thu, Kawap vừa giòn da, vừa mềm ngọt bên trong. Khi ăn, người phục vụ sẽ cắt ngay tại bàn.

Nho khô và trái cây khô

Tân Cương nổi tiếng với nho khô xanh không hạt, táo khô, hạnh nhân, hồ đào, óc chó. Đây là món quà quý và cũng là nguyên liệu cho nhiều món bánh truyền thống.

Người Duy Ngô Nhĩ tin rằng nho là biểu tượng của sự sống dài lâu và may mắn.

Bánh rán mè (You Xiang)

Đây là món ăn sáng quen thuộc, được chiên từ bột gạo trộn mè đen, có vị ngọt nhẹ, giòn tan. Món này thường thấy ở Turpan, nơi tập trung nhiều phụ nữ Duy Ngô Nhĩ bán đồ ăn sáng ven đường.

Thức uống truyền thống Tân Cương

Giữa những thảo nguyên gió thổi lồng lộng và khí hậu khô lạnh đặc trưng, người dân nơi đây đã sáng tạo ra những món đồ uống không chỉ để giải khát mà còn là một phần không thể thiếu của đời sống tinh thần, lễ nghi, cộng đồng.

Trà sữa dê mặn 

Không ngọt, không béo kiểu trà sữa hiện đại, trà sữa dê mặn của người Tân Cương là sự kết hợp của trà, sữa và muối, mang vị đậm đà, nồng ấm như chính con người vùng đất này. Đây không đơn thuần là một thức uống, mà là nghi thức mở đầu ngày mới, là “bữa sáng” của bao thế hệ người Duy Ngô Nhĩ, Kazakh, là món quà đầu tiên dành cho khách lạ tới thăm nhà.

Trong những sáng mùa đông, khi tuyết phủ trắng mái nhà và lửa đỏ cháy bập bùng trong lều, một bát trà sữa dê nóng hổi mang đến sự an yên, gần gũi không lời.

Trà hoa quả khô 

Nếu trà sữa dê mang dáng dấp mạnh mẽ, thì trà hoa quả khô lại là hiện thân của sự dịu dàng. Loại trà này được tạo nên từ táo đỏ, hoa hồng, long nhãn, kỷ tử..., vừa là thức uống, vừa là “mỹ phẩm” thiên nhiên chăm sóc từ bên trong của phụ nữ Tân Cương.

Mỗi chiều, khi nắng nhuộm vàng những con ngõ Turpan, các bà, các mẹ lại ngồi quây quần bên ấm trà nghi ngút khói, vừa nhâm nhi, vừa kể chuyện con cháu, mùa màng, thị tộc. Trà trở thành sợi chỉ kết nối những thế hệ, những người phụ nữ trong gia đình, là biểu tượng của sự gắn bó và chăm sóc bền bỉ.

Sữa chua lên men 

Giữa cái nắng gay gắt của vùng lòng chảo Turpan hay những buổi trưa đổ lửa nơi sa mạc Taklamakan, không gì làm dịu cơ thể và tinh thần bằng một bát sữa chua truyền thống mịn mượt, chua thanh, mát lạnh.

Sữa chua Tân Cương mang một thứ gì đó rất “thô mộc” và chân thật – không cầu kỳ, không thêm phụ gia, nhưng lại là kết tinh của sự kiên nhẫn và tình yêu với thiên nhiên. Nó không chỉ giúp cân bằng vị giác sau những món thịt nướng đậm đà, mà còn là một phần trong triết lý sống cân bằng giữa âm – dương, nóng – lạnh của người phương Bắc.

Nước lựu ép 

Ở phía nam Tân Cương, nơi những cánh đồng lựu trải dài bất tận ở Hotan hay Yecheng, người dân gọi nước ép lựu là “nước của sự sống”. Loại thức uống này không chỉ là một món ngon, mà còn được gắn với các lễ tạ ơn, cầu phúc và mùa thu hoạch.

Lựu đỏ mọng, được ép tươi, không thêm đường, giữ nguyên vị chua ngọt đặc trưng. Đó là vị của nắng, đất, và những bàn tay cần mẫn đã vun trồng, chăm sóc. Với người Tân Cương, ly nước lựu không chỉ giải khát, mà còn là cách để cảm ơn đất mẹ và những điều tốt đẹp vẫn còn ở lại sau những mùa khắc nghiệt.

Kết luận

Món ăn Tân Cương là bản giao hưởng hương vị của văn hóa du mục, Hồi giáo, Á – Âu và vùng thảo nguyên. Mỗi món đều mang theo câu chuyện, truyền thống và linh hồn của người Duy Ngô Nhĩ, người Kazakh, người Hán sống nơi đây.

Nếu bạn chuẩn bị đi tour Tân Cương tại Hà Nội, hãy chắc chắn rằng mình đã lên danh sách các món cần thử, vì hành trình du lịch sẽ không trọn vẹn nếu thiếu ẩm thực. Và đừng quên – ăn cùng người bản địa, nghe họ kể chuyện về món ăn, đó là điều quý giá hơn cả.